Effectief omgaan met langdurig ziekteverzuim

Tot 2018 schommelde het ziekteverzuimpercentage in Nederland rond de 4%. Het steeg dat jaar naar 4,3% en in 2019 naar 4,4%. Eén van de boosdoeners is de toename van langdurig ziekteverzuim. Eén op de acht zieke werknemers gaat pas na vier weken weer aan het werk. Bij 55-plussers ligt dat aantal hoger: daar gaat het zelfs om één op de vijf werknemers. Hoe zorg je ervoor dat een zieke werknemer niet te langzaam, maar ook niet te snel weer start met werken?

Het ziekteverzuimpercentage is sinds 2018 gestegen, maar het aantal arbeidsongeschikten niet. Dat betekent dat de zieke werknemers langer ziek zijn dan eerder. Het is moeilijk om een balans te vinden: langzaam uren opbouwen vermindert ziekteverzuim en zorgt er zelfs voor dat een werknemer sneller herstelt. Maar te snel herstellen is ook weer niet goed, want dan kan een werknemer overbelast raken en opnieuw uitvallen.

Starten met opbouw uren bij langdurige ziekteverzuim

Uit wetenschappelijk onderzoek naar factoren die deeltijdwerkhervatting beïnvloeden, blijkt dat ruim 60% van de zieke werknemers in twee jaar tijd meer gaat werken. De overige 40% gaat dus niet meer werken. Er zijn geen opmerkelijke verschillen tussen deze twee groepen qua bijvoorbeeld leeftijd, geslacht en loon. Wat wel blijkt uit het onderzoek, is dat het positief is als zieken in het eerste half jaar van ziekte starten met het opbouwen van uren. In de totale twee jaar van opbouwen geeft dat een winst van maar liefst achttien weken. Onderzoeken wijzen uit dat elke 10% meer werkhervatting aan het begin van de ziekte 5% meer kans op terugkeer naar het werk binnen twee jaar geven. Het gaat hierbij vooral bij mensen die een chronische ziekte hebben of herstellen van een medische behandeling.

Moment opbouw afhankelijk van soort klacht

Je kunt dus concluderen dat hoe eerder je begint met de re-integratie van een zieke werknemer, hoe beter het is. Dat hangt echter wel af van het soort klachten. Vroeg starten leidt met name bij klachten aan het houding-, steun- en bewegingsapparaat tot goede resultaten. Dit zijn werknemers met klachten aan botten en spieren door zware en langdurige fysieke belasting.

Vroeg en intensief starten met de opbouw heeft daarentegen nauwelijks resultaat bij werknemers met psychiatrische problemen of gebrekkige mentale gezondheid. Een oorzaak kan liggen in de werkomgeving en de relatie met de leidinggevende of collega’s. In zo’n geval betekent terugkeren naar eigen werk dat de problemen weer van vooraf starten. Het is in zo’n geval handiger om wat langer te wachten met de opbouw. Eventueel is het zelfs beter om de werknemer niet in de eigen functie terug te plaatsen, maar een andere plek voor hem te vinden, binnen of buiten je organisatie. Niet voor niets is de vuistregel dit jaar aangepast: eerder hielden veel bedrijfsartsen aan dat werknemers met psychische problemen na één of twee weken weer wat uren zouden werken, eventueel op therapeutische basis. Nu is de vuistregel dat werknemers eerst vier weken rust nemen.

Aandachtspunten voor de praktijk

Hoe pak je dit in de praktijk aan? Het is belangrijk dat de leidinggevende of casemanager, zieke werknemer en bedrijfsarts goed met elkaar communiceren. Daarnaast is het belangrijk dat leidinggevenden ook van de hoed en de rand weten bij langdurig ziekteverzuim. Zo is het praktisch als ze iets afweten van de Wet verbetering poortwachter en dat de leidinggevende goed communiceert met de werknemer over welke taken hij langzaam weer kan oppakken. Een goede leidinggevende weet waar een werknemer in zijn werk plezier aan beleeft en waar hij energie van krijgt; daar zou de opbouw van de uren dan ook moeten starten. Het is belangrijk dat je met werknemers bespreekt wat ze nog wel kunnen in plaats van je te richten op de gebreken. In onze tutorialvideo’s voor leidinggevenden wordt de Wet verbetering poortwachter en de rol van de leidinggevende hierin toegelicht.

Wees creatief en kijk buiten de eigen functie

Wees bovendien creatief bij de werkhervatting. Heeft de zieke werknemer geen taken in zijn pakket die hij eenvoudig kan oppakken? Dan zijn er misschien wel andere klussen die al tijden blijven liggen, waar geen deadline aan verbonden is en waar een werknemer zich in kan vastbijten. Denk aan uitzoeken hoe de organisatie kan besparen op energie, het afval beter kan scheiden of mogelijkheden om scholing een nieuwe impuls te geven.

Lukt ook dat niet, kijk dan eens buiten de organisatie rond. KLM startte in 2019 bijvoorbeeld een interessant project. Stewards en stewardessen kunnen niet zo gemakkelijk re-integreren, want na twee uur werk vertrekken tijdens een vijf uur durende vlucht gaat nu eenmaal niet. Daarom liet KLM hen re-integreren in een verpleegtehuis, waar zij maaltijdverzorging en bewonersactiviteiten op zich namen. Zo konden zij eenvoudig een paar uur werken en werkten zij wel in een servicegerichte omgeving.

Overzicht houden tijdens re-integratie

Ben je benieuwd hoe je overzicht kunt houden tijdens een re-integratietraject? Download de whitepaper ‘Overzicht houden tijdens ziekte en re-integratie’

Over Visma Verzuim

Visma Verzuim wil werknemers veilig, gezond en duurzaam inzetbaar houden. Dat doen wij door samen met onze klanten de meest flexibele, complete en gebruiksvriendelijke software te ontwikkelen voor verzuimbegeleiding en het inzetbaar houden van werknemers. Daarbij geloven wij in de kracht van eenvoud, connectiviteit en data.