Werkstress kan op meer manieren ontstaan dan je denkt. Als werknemers niet goed kunnen omgaan met technologische vernieuwingen, leidt dit tot stress en mogelijk verzuim. Technologie omvat computersoftware, sociale media, machinebesturingen en procesautomatisering. Allemaal potentiële bronnen van onrust. Hoe kan je als leidinggevende een bijdrage leveren aan het voorkomen van deze vormen van technostress?
Technologie moet het werk eenvoudiger maken, maar heeft ook een keerzijde. Veel routinematig werk verdwijnt en dat levert tijdwinst op, maar stelt ook nieuwe eisen. Het werk wordt mogelijk creatiever, werknemers moeten er meer bij nadenken en dat kost meer mentale energie. De krappe deadlines en de taken die werknemers gelijktijdig moeten uitvoeren, kunnen stress en verzuim tot gevolg hebben.
Moeilijkheden bij het uitvoeren van werkzaamheden
Als mensen verdwalen in hard- en softwareproblemen, die ze niet makkelijk kunnen oplossen, kan dat leiden tot gevoelens van machteloosheid en stress. Ook het werken met veel verschillende hard- en software kan leiden tot problemen, omdat die allemaal een andere bediening vergen. Thuiswerkers lopen hierbij extra risico, omdat ze aan het toeziend oog van de leidinggevende en werkgever worden onttrokken. Het is dus lastiger om na te gaan of ze moeilijkheden ondervinden bij het uitvoeren van hun werkzaamheden.
Psychosociale arbeidsbelasting
Moeten werknemers zich vaak en snel aanpassen aan nieuwe technologische ontwikkelingen die elkaar snel opvolgen? Stel dan een preventiemedewerker aan die psychosociale arbeidsbelasting (psa) als aandachtspunt heeft. Laat deze behalve aan de ‘normale’ psa-factoren (werkdruk en ongewenst gedrag) ook aandacht besteden aan het effect van nieuwe technologie op de belastbaarheid van werknemers.
Als uit de ‘gewone’ RI&E blijkt dat het gebruik van technologie een mogelijk risico is, voer dan een verdiepings-RI&E uit. Hiermee identificeer je risicofuncties en -werkzaamheden. In RI&E’s worden meestal alleen algemene vragen gesteld over psa, maar verdiepende vragen over het gebruik van technologie komen niet veel voor. Kijk dus in detail naar de risico’s van veranderende technologie.
Gebruiksvriendelijke software
Zorg dat je in een vroegtijdig stadium betrokken bent bij de invoering van nieuwe software in de organisatie. Check of de werkgever de eindgebruikers (de werknemers) ook betrekt bij de keuze voor softwarepakketten en of de organisatie gespecialiseerde ontwikkelaars inzet om de gebruikersomgeving te ontwikkelen . Gebruiksvriendelijkheid moet voorop staan om overbelasting te voorkomen.
Ook bij aanpassingen van het machinepark , inventariseer je niet alleen de veiligheidsrisco’s, maar ook de (psychische) impact van de aanpassing op de werknemers die met de machines werken. Bij geautomatiseerde processen is goede taalvaardigheid een belangrijke factor. Houd daar rekening mee bij de invoering van nieuwe technologie.
Voorlichting en opleiding
Verder zijn natuurlijk alle voorzorgsmaatregelen van toepassing, zoals voorlichting en onderricht, gericht op risico’s én op goede introductie en opleiding. Daarnaast zijn begeleiding, toezicht op het inwerktraject en op risico’s mijden bij het werk, steun vanuit een toegankelijke helpdesk, en individueel en gezamenlijk werkoverleg ook van belang om uitval door technostress te voorkomen.
Pesten en ander ongewenst gedrag
Nieuwe technologieën hebben nog meer ongewenste bijeffecten. Pesten en ander ongewenst gedrag komen er ook bij voor. De leidinggevende moet pesten (als onderdeel van psa) op de werkvloer voorkomen of beperken. Dat is bij digitaal pesten een stuk lastiger. Opvallend is dat digitale pestberichten vaak seksueel getint zijn of dat werknemers ze in ieder geval als zodanig ervaren. De grens tussen pesten en seksuele intimidatie is dus niet scherp. Waar ‘gewoon’ pesten ophoudt na werktijd, kan digitaal pesten ook daarbuiten doorgaan. Stel richtlijnen op over wat er wel en niet is toegestaan. Neem pesten via digitale media als risico op in de RI&E. Wees alert op kwetsbare groepen, zoals tijdelijke werknemers, LHBTIQ+’ers of vrouwen in een mannenorganisatie. Zorg dat juist zij input kunnen leveren voor de RI&E en de maatregelen in het plan van aanpak.
Over Visma Verzuim
Wij willen werknemers in organisaties veilig, gezond en duurzaam inzetbaar houden. Dat doen wij door samen met onze klanten de meest flexibele, complete en gebruiksvriendelijke software te ontwikkelen voor verzuimbegeleiding en het inzetbaar houden van werknemers. Daarbij geloven wij in de kracht van eenvoud, connectiviteit en data.